Antropologen en neurologen aan het ziekbed van het financiële manipulaat

Casino van Constanta, Roemenë. Stop casino-kapitalisme!VPRO's Tegenlicht maakte een fantastische tv-uitzending op de eerste dag van het jaar 2013. De beschrijving is als volgt:

Met Joris Luyendijk op zoek in de Londense City. Joris Luyendijk duikt onder in het financiële brein van de Londense City en daalt af in de hoofden van de meester-bankiers.

Luyendijk is antropoloog (wiki). Hij werkte als correspondent in Caïro en andere plekken van het Midden-Oosten. Anders dan vrijwel al zijn collega's beperkte hij zich niet tot het najagen van nieuwtjes die het publiek in de thuislanden konden behagen. Nee, hij observeerde de werking van de nieuws-manipulatie door het Moebarak-regime in Egypte en constateerde dat dergelijke manipulatie zo mogelijk nog geraffineerder is in Israël en de bezette Palestijnse gebieden.
Daaruit resulteerde een boek: "Het zijn net mensen". Een groot succes in Nederland en daarbuiten.

Ik zal nooit vergeten, hoe Joris Luyendijk in een tv-discussie de arabarbarist Hans Jansen op diens nummer zette in de aanloop naar de verkiezingen van 2010.

Het Britse kwaliteits-dagblad The Guardian engageerde Luyendijk in 2011 voor een diepte-reportage over de Londense beurs-populatie. Zijn blogs in The Guardian over ontmoetingen met (ex-) helden van de koersmanipulaties en hedge-winsten/verliezen zijn fascinerend. Van tijd tot tijd werden Luyendijk's observaties ook in de NRC en in België gepubliceerd.

Ze kregen naar mijn bescheiden mening veel te weinig aandacht. De miljarden die Europa moet opbrengen, om Griekenland, Spanje, Portugal, Italië en onze eigen banken en pensioenfondsen van de ondergang te redden, hebben alles te maken met een mega "bubble" die veroorzaakt is door een zieke financiële wereld.

Joris' neuro-psychologische analyses van de zieke speculanten die in 2008 en 2009 crashten, verklaren veel, maar niet alles. Zoals hij zelf ook laat zien, zijn het de bazen van de banken en financiële instellingen die toelieten, dat zich een wereldwijd pokerspel ontwikkelde op basis van rien/niks/niemendal/nada.

Het is hoog tijd dat bankiers worden onteigend, Zwitserse banktegoeden geblokkeerd en hedge-speculaties zwaar belast.
De groepspsychologische benadering van Luyendijk c.s.verklaart veel. Maar niet alles. Ze verklaart, hoe het komt, dat mensen met een bepaalde afwijking zich heel goed kunnen laten gebruiken voor mega-speculaties. Maar de onderliggende oorzaken van bij voorbeeld de 17e-eeuwse tulpen-hausse in Holland en de crash van de Franse 1720's worden daarmee niet aangesproken. 

Zeker, cholesterol en testosteron spelen een rol. Maar het verziekte systeem maakt die rol mogelijk. Daarom is er ook behoefte aan systeem-kritiek en aan systeemalternatieven.

Vervang het financiële manipulaat door eerlijke beleggers! Een kleine stap in Holland. Maar een reuzenstap voor de mensheid.

De Luyendijk-reportage is dus waardevol. Vooral als je 'm bekijkt samen met de BBC-reportage van 2010 over de liegende economen. 

Maar het laatste woord is er niet mee gezegd. Radicalere veranderingen zijn nodig.

In Nederland zie ik die niet gebeuren met het huidige kabinet. Hopelijk komen ze uit Europa. Mirabile Dictu.