Betoverende muziekavond in het klassiek-romeinse theater van Plovdiv (Bulgarije)

Het was de avond van 2 september. Juist voordat de eerste herfstonweders het Thracische najaar zouden inluiden.
In het Grieks-Romeinse theater dat tegen een van de hogere heuvels van Trimontium (Driebergen) geplakt zit, bereidt een compleet stedelijk orkest zich voor op een spectaculaire seizoen-opening.
Ooit als Philippopel de hoofdstad van het Macedonische rijk van Alexander de Grote en diens vader Philippos, kende Plovdiv een bloeitijd onder Trajanus, Hadrianus en de keizers van de tweede eeuw na Christus. Het theater waar we ons bevinden wordt geheel bevolkt door de culturele elite van de tweede stad van Bulgarije: Oude dames die op krukken leunen, jonge gezinnen die erin geslaagd zijn om een van de weinige betere banen te bemachtigen, emeritus professoren van de universiteit - enfin, wat je verwacht van een trotse elite met Balkan- en Oostenrijks-Hongaarse wortels, een snufje Ladinos* en Armeniërs. Een elite die zwaar heeft geleden onder de grijze jaren van het Dimitroff-communisme en de maffiieuze opvolgers daarvan.
Genoeg. Genoeg over wat voorafging. Want ik wil het deze keer hebben over wat me aangenaam verraste, nee, ontroerde.
Ik kom er al jaren, in deze vergeten uithoek van de Europese Unie. Maar na zeven jaar ploeteren met onbegrip over het doel van Europese fondsen, steun aan basis-initiatieven zoals bibliotheken in verre dorpen, steun aan ontwikkeling van de prachtige troeven die de stad heeft voor geïnteresseerde toeristen: het Odeon, het Forum, de vroeg-christelijke kerken, enz. - Nooit, nee nooit hadden ze me verteld dat ze een compleet symphonie-orkest onderhouden met het armoedige budget van een stad die van 500.000 inwoners in 1990 nu is gezakt naar 320.000.
En wàt een orkest!
Compleet met perfect afgestemde eerste en tweede violen, altviolen, bassen, klarinetten, drums, hobos -enfin: Alles wat je begeert!
Onder leiding van een "halfbloed" met Afrikaanse vader en Bulgaarse moeder, een 'maestro' zoals Poeshkin.
De wonderbaarlijke solisten zijn twee piepjonge zigeunerbroertjes. De super-solist is een Oostenrijkse Bulgaar.
In een flits zie ik, dat de kracht van dit land ligt in zijn verworteling met de Oostenrijks-Hongaarse tradities, zijn eigen renaissance eind XIXe eeuw en zijn vaste besluit, ooit na 1860 genomen, om ook in de Balkan de Verlichting te laten plaatsvinden.
"Ce n'est pas évident", zouden de Fransen zeggen.
Maar zo een prachtige avond, die recht doet aan de ruïnes van het theater, geeft weer hoop.
Solist en orkest speelden Opus 35 van Tsjaikovski, bij voorbeeld. Zo intens, zo gevoelig, dat ik moest snikken van emotie.
Dit concert was waard om te worden afgespeeld in het klassieke theater.
Ik hoop dat de stad Plovdiv in 2018 "culturele hoofdstad van Europa" zijn mag.
Maar ik heb er een hard hoofd in, gezien de prioriteiten die zich aftekenen.
Ik beloofde u echter om POSITIEF te zijn deze keer. En dat kan.
Van Bach via Vivaldi en Strauss tot en met de Hongaarse Tchardas: De Plovdivse musici toonden zich grandioos en de ambiance van het Grieks-Romeinse theater waardig!

*Ladinos zijn sefardische Joden die na hun verdrijving uit Spanje 1492 werden ontvangen door de de Turken en in Klein-Azië, Thessaloniki en in het Donau-gebied werden gevestigd. Plovdiv kende een belangrijke Ladino-gemeenschap. Ze werden beschermd tegen de Nazis in 1943/4 door de orthodoxe staatskerk. De meesten vertrokken sindsdien naar Israël. Samen met een Hamburgse onderzoeksgroep ben ik in contact met de laatste Joden van 'Filibe', zoals Plovdiv door de Turken werd genoemd.