Onze Vader des Vaderlands was in de laatste twee jaar van zijn leven praktiserend moslim. Dat beweert althans de Leidse historicus Tjalling Wenselaar. De promovendus besteedde de afgelopen vier jaar aan intensief archief onderzoek en zegt dat er geen andere conclusie mogelijk is. “Yusuf Ibrahim van Oranje Nassau, zo zou hij eigenlijk in de geschiedenisboeken terecht moeten komen”.
Wenselaar spreekt van ‘een strategische bekering’. Van Oranje was, kort voor zijn overgang naar de Islam, al gaan samenwerken met kalief Abdul Abu Uzrim. Hij haalde de banden aan tussen Nederland en de stad Al Hoceima in het huidige Marokko.
“De Nederlandse provinciën en de Moren hadden een gezamenlijke vijand: Spanje” zegt de promovendus. “U moet bedenken, de moslims waren zojuist verdreven van het Iberische schiereiland door de Spanjaarden. In de Noord-Afrikaanse moslimwereld was een grote roep om wraak. Kalief Abu Uzrim beloofde Willem de Zwijger daarom militaire steun. In ruil daarvoor zou hij zich dan wel moeten bekeren tot de Islam en overgaan tot islamisering van de Nederlanden.” Volgens de onderzoeker aarzelde Willem enige maanden, maar deed hij in de lente van 1582 zijn ‘belydende eede des muzelmans’.
Wenselaar onderzocht voor zijn proefschrift diverse bronnen, variërend van stukken uit de gesloten afdeling van het Nationaal Archief tot Noord-Afrikaanse perkamentvellen. Hier vond hij gedetailleerde beschrijvingen van de diverse ontmoetingen met de kalief. “Het is een verzwegen episode uit de vaderlandse geschiedenis. Na zijn dood hebben de Oranjes met alle middelen geprobeerd om de sporen van het religieuze verleden van de Vader des Vaderlands uit te wissen” aldus de onderzoeker.
Onderdeel van die campagne was de invoering van het Wilhelmus als volkslied. “Van Oranje wordt daar als vroom christen neergezet. Dat is natuurlijk postume propaganda, een mooi staaltje geschiedvervalsing.” Wenselaar pleit voor aanpassing van de geschiedenisboeken. “Willem van Oranje ging na zijn bekering als Yusuf Ibrahim van Oranje Nassau door het leven. Dat zie je nergens terug.”
Wat Nederland echt merkte van Willem van Oranjes nieuwe geloofsovertuiging valt volgens de Leidse promovendus ’slechts met natte vingerwerk’ vast te stellen.”Er bestaan vage aanwijzingen dat de Oude Kerk van Delft enige tijd heeft gediend als moskee. De bekende 16e eeuwse Delftse dichter Jan van Schamelwyck spreekt in zijn dagboeken van ‘een klaeghlyck kercktorengeschrey in den morghenstonde’.”
Vanwege de korte tijd tussen zijn bekering en de moord door Balthazar Gerardts slaagde Willem van Oranje er niet in de Nederlanden te islamiseren. “Het islamitische geloof stierf met Willem een stille dood aan het Hof van Oranje. Zijn zoon en opvolger, Maurits van Oranje, voelde weinig voor het nieuwe geloof van zijn vader. Volgens geschreven bronnen uit zijn hofhouding was dat toe te schrijven aan zijn liefde voor ‘wyn ende swynevleesch’.”
Op 2 oktober zal Wenselaar zijn proefschrift verdedigen aan de universiteit van Leiden. Er wordt een grote toeloop verwacht. Arabist Hans Jansen en rechtsgeleerde Afshin Ellian hebben al aangekondigd met enkele kritische vragen te komen.